Miłość – czy ona jest wieczna?

Filmy romantyczne ze szczęśliwym zakończeniem mogą pozostawiać w ludzkiej wyobraźni obraz (…) i żyją długo i szczęśliwie…(…). Wyobrażenie takie może przedstawiać dwojga ludzi żyjących w miłosnym uniesieniu namiętności przez resztę życia. Przyjrzyjmy się dokładniej uczuciu miłości, które towarzyszy ludzkiej egzystencji. Czy możliwe jest utrzymanie miłosnej namiętności prze wiele lat?

Miłość jest procesem składającym się z faz. Zaczyna się od zakochania i romantycznego uniesienia. Faza zakochania, przy zaangażowaniu się dwojga ludzi ma szansę przekształcić się w miłość kompletną, na którą składają się namiętność, intymność i zobowiązanie. Czas trwania poszczególnych składników miłości precyzują wyniki badań naukowych.

I. Uczucie namiętności

Na uczucie namiętności składają się silne emocje, zarówno pozytywne jak i negatywne: zachwyt, pożądanie, radość, ból, niepokój, zazdrość i tęsknota. Emocjom tym towarzyszy bardzo silna motywacja do spędzania jak największej ilości czasu z partnerem, potrzeba intymnej bliskości, pragnienia erotyczne. Ludzie przeżywający namiętność marzą na jawie, tęsknią za partnerem pod jego nieobecność, stale myślą o ukochanej osobie, w nadmierny sposób obawiają się jej utraty, czują silną zazdrość. W tym czasie dodatkowo może narodzić się potrzeba odnalezienia sensu życia, dowartościowania, opieki nad drugą osobą.

Namiętność jest uczuciem, w którym uwielbia się partnera. Uwielbienie jest możliwe wyłącznie przy braku realistycznego spojrzenia na drugą osobę, każdy człowiek natomiast posiada zarówno zalety jak i wady.  W okresie uczucia namiętności człowiek nie widzi w uwielbianym człowieku wad, a jak nawet je zauważa to umiejętnie je racjonalizuje, wypiera lub stosuje inne zabiegi, aby ujrzeć kochaną osobę w pozytywnym świetle J. Życie realne wymusza jednak racjonalne spojrzenie na partnera, tym samym znacząco osłabia namiętność. Zaborczość, zachłanność i obsesyjna tęsknota w okresie namiętności dezorganizuje w znacznym stopniu inne aktywności życiowe (zaangażowanie w naukę czy pracę). Zatem, z przystosowawczego punktu widzenia namiętność jest skazana na wygasanie.

Namiętność początkowo rośnie z dużym natężeniem do momentu kulminacji, następnie opada i jej siła utrzymuje się przez kilka lat na jednakowym, znacznie niższym poziomie. Spadkowi siły namiętności towarzyszą negatywne uczucia. Stan ten porównać można do uzależnienia: gdy odstawimy źródło powodujące przyjemność doznaje się nieprzyjemnych uczuć.

Namiętność na wysokim poziomie trwa około jednego roku. Uczucie namiętności zabijane jest przez rutynę, gdyż przyzwyczajamy się do dobra jakim jest posiadanie partnera. Dzieje się tak nie tylko w przypadku uczucia namiętności, wszystkie pozytywne emocje opadają ze względu na proces adaptacji do pożądanego stanu rzeczy. Szczęśliwie, namiętność to tylko jedna ze składowych miłości i nie należy jej mylić z prawdziwą miłością (pełną trójskładnikową), przyjemnym stanem jest również intymność.

II. Intymność

Namiętność przychodzi sama (przynajmniej może się tak wydawać), natomiast uczucie intymności zależy w dużej mierze od zakochanej pary. Składają się na nią pragnienie dbania o dobro drugiej osoby, przeżywanie szczęścia w obecności drugiej osoby, szacunek do partnera, wzajemne zrozumienie, dzielenie się przeżyciami, dawanie i otrzymywanie wsparcia, wymiana intymnych informacji, uważanie partnera za ważny element życia. 

Intymność pojawia się w związkach z różną siłą, jej dynamika rośnie powoli i jeszcze wolniej opada. Łatwo zauważyć, iż do powstania intymności potrzebny jest wkład pracy obojga partnerów. W przeciwieństwie do namiętności może utrzymywać się o wiele dłużej, wydaje się być ważnym w życiu człowieka składnikiem dobrego samopoczucia.

III. Zobowiązanie

Zobowiązanie to myśli i działania ukierunkowane na przekształcenie relacji miłośnej w trwały związek i utrzymanie tego związku pomimo wielu przeszkód. Jest to czynnik najbardziej podatny na świadomą kontrolę kochających się ludzi i od nich całkowicie zależny. Zobowiązanie wydawać się może najbardziej stabilnym składnikiem miłości, jednak często zdarza się, iż ludzie zrywają zobowiązanie z dnia na dzień. O decyzji utrzymania związku decyduje bilans zysków i strat, możliwość alternatywnego związku, naciski społeczne i formalność związku.

Łatwo zauważyć, iż wieczna namiętność w zdrowym związku jest bardzo trudna do utrzymania, sądzę nawet, iż niemożliwa. Można próbować ją przedłużać poprzez bycie ciekawym, nieodgadnionym, zaskakującym, aby partner nie do końca zaadaptował się do „dobrego”.  „Podawanie pod nos” ciepłej zupy i wkładanie na nogi kapci przybyszowi z pracy wcale nie musi sprzyjać namiętności, ponieważ bardzo szybko osoba przyzwyczai się do tej dobroczynnej sytuacji, a wówczas emocje pozytywne opadną. Zabiegi bycia „niezdobytym” i nieodgadnionym muszą być robione w sposób nie dający powodów do rozczarowań, utraty zaufania i wzajemnego szacunku, gdyż w przeciwnym razie nie rozwinie się intymność lub odstraszą czy zniechęcą partnera.

Intymność wydaje się być uczuciem najbardziej wartościowym dla obojga partnerów, składa się z pozytywnych uczuć, daje poczucia bezpieczeństwa, wzmacnia siły witalne człowieka, daje siłę do pokonywania trudności dnia codziennego i własnego rozwoju. Należy jednak pamiętać, iż jest dobrostanem, który zależy od dwojga ludzi. Jedna osoba w związku nie jest wstanie uzyskać intymności, gdyż owo uczucie opiera się na wzajemności. Do utrzymania tego drogocennego uczucia potrzebna jest dojrzałość obu stron. Warto intymność pielęgnować i szanować, bo jest wartościową siłą utrzymującą związek dwojga ludzi, daje satysfakcję i uczucie spełnienia.

Zobowiązanie natomiast wydaje się być tworem społeczno-kulturowym. Ludzie często tkwią w zobowiązaniu ze względu na majątek, tradycje, religię i przekonania. W przypadku, gdy ten składnik miłości wygaśnie związek dwojga ludzi staje się pusty i ulega całkowitemu rozkładowi.

Osoby zainteresowane większa ilością informacji na temat miłości z naukowego punktu widzenia odsyłam do książki „Psychologia miłości” Bogdana Wojciszke.